Voor u ligt de ‘Kijk op de Kinderbescherming’. Ook dit jaar laat de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) zien welke stappen we hebben gezet in 2022. Welke resultaten zijn bereikt. Wat de knelpunten waren. En we schetsen ook onze dilemma’s in het werk.
'Is het tij binnen de jeugdzorg en jeugdbescherming te keren? Het antwoord is simpel: het móet.'
Eerst een terugblik. Het einde van de coronaperiode betekende niet een minder dynamische tijd voor de RvdK. De nijpende problematiek in de jeugdzorg en jeugdbescherming zorgde ook in 2022 voor schrijnende verhalen. Onderzoeken, rapporten en Kamerdebatten over de afkalvende kwaliteit van deze zorg, de hoge wachtlijsten en de uithuisplaatsingen bleven het nieuws domineren. Net als het tekort aan passende hulp voor kwetsbare kinderen – óók in het strafrecht. Intern worstelden veel organisaties met een hoge werkdruk, ziekteverzuim en verloop – de RvdK niet uitgezonderd. De vraag werd meerdere keren gesteld: Is het tij binnen de jeugdzorg en jeugdbescherming te keren? Het antwoord is simpel: het móet.
De maatschappij vraagt dat van ons. We moeten ons werk beter doen. En dat kan ook. Deze maatschappelijke behoefte sluit nauw aan op onze eigen ambitie: we vinden dat alle kinderen recht hebben op de best mogelijke bescherming en onafhankelijk advies. Daar maakten we ons ook in 2022 sterk voor. Door bijvoorbeeld te investeren in onze getalenteerde, gekwalificeerde en betrokken medewerkers. Dat bleek niet altijd eenvoudig: we hebben ingezet op het versterken van de vitaliteit van medewerkers, maar het verzuim bleef hoog. Daarnaast kreeg het werven van nieuwe collega’s veel aandacht. Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt is de werving gelukt en daar zijn we trots op. Ook de lange wachtlijsten zijn aangepakt. Het flexteam hielp verschillende locaties met het wegwerken van de oudste zaken op de wachtlijsten, zodat kinderen sneller geholpen konden worden. En met resultaat: aan het einde van 2022 wachtten minder kinderen op onderzoek van de RvdK dan bij de start van het jaar. Met de komst van (vestigings)managers kregen medewerkers meer rust en ruimte om zich in te zetten voor de kwetsbare kinderen. Toch laten al deze stappen onverlet dat de druk in de keten hoog blijft. Gezinnen en kinderen wachten te lang op hulp, terwijl het water aan hun lippen staat. Er wordt gezocht naar een oplossing voor het jeugdstelsel, met het Toekomstscenario als mogelijkheid. Aandacht voor huishoudens staat in dit scenario centraal, maar de focus op kwetsbare kinderen dreigt hierdoor naar de achtergrond te verdwijnen. Er zijn veel vragen. Hoe weten we zeker dat bij ingrijpen van de overheid de rechtsbescherming en rechtsgelijkheid goed geborgd blijven? Dat ouders en kinderen kunnen vertrouwen op onafhankelijk onderzoek en onafhankelijk advies aan de rechter? Die zorgen blijven helaas bestaan. In het najaar komt de Commissie Rechtsbescherming en Rechtsstatelijkheid met een advies hoe de rechtsbescherming voldoende te borgen in de hele keten. Hoe de onafhankelijke toets en het advies aan de rechter het beste vormgegeven kan worden. Naar dat advies kijken we uit.
Als algemeen directeur heb ik ruim drie jaar gezien welke goede stappen we met z’n allen hebben gezet. En wat de RvdK nog meer kan doen, door samen met partners het huidige stelsel stukje bij beetje te verbeteren. Maar ook door onze expertise te blijven inzetten voor het welzijn van kwetsbare kinderen in vaak complexe situaties. Dat kan bijvoorbeeld door het doen van gedegen feitenonderzoek. Door kinderen en ouders meer te betrekken, hen voor te lichten over het proces en op de hoogte te houden van nieuwe ontwikkelingen. Door, waar mogelijk, uithuisplaatsingen te voorkomen en contactherstel met ouders te bevorderen.
Zelf neem ik afscheid van de organisatie; voor mij persoonlijk is het tijd voor een nieuwe opgave. Ik ben ervan overtuigd dat de ingezette weg een positieve en solide basis vormt, waardoor we kwetsbare kinderen die centrale plek kunnen geven waar ze recht op hebben.
- Herke Elbers
